Evreleme, kanserin kapsamının tam olarak belirlenmesidir. Kanserin türü, derecesi ve evresinin belirlenmesiyle hastalığın tedavi edilebilirliği, olası metastaz hızı ve tedavi yöntemleri tanımlanır.
Kanser, vücudun herhangi bir yerinde bulunan hücrelerin aşırı ve kontrolsüzce büyümesidir. Sağlıklı canlılarda hücre büyümeleri bağışıklık sistemi tarafından kontrol altında tutulmaktadır. Maruz kalınan kanserojenler, genetik unsurlar, bazı virüsler, hormonlar ve yaşam koşulları gibi sebeplerle bağışıklık sistemi baskılanan hayvanlarda kanser görülebilir.
Kanserli hücreler hayati önemi olan besinleri absorbe ederek tümör oluşturur, çevre dokuları baskılar, ayrıca kan veya lenf dolaşımı ile vücutta farklı bölgelere ulaşabilirler. Kanserin vücudun farklı bölgelerine yayılmasına metastaz denir.
Evreleme, lokal tümörün kapsamının belirlenmesi ve metastaz olup olmadığının tespit edilmesidir. Kanser tedavisinin temeli olan evrelemenin doğru tanımlanması için takip edilmesi gereken prosedürler vardır. Fiziksel muayene ile lokal tümörün yeri, görünümü ve bitişik dokularla olan bağı değerlendirilir. Ultrason, röntgen, tomografi (CT), MR, PET tarama gibi görüntüleme teknikleri ile tümörün vücut içindeki konumu, yapısı ve metastaz durumu belirlenir. Laboratuvar testleri ile kan hücreleri ve organ fonksiyonları incelenir. Biyopsi ve sitoloji uygulamalarıyla tümörün içeriği mikroskop altında incelenerek kanserin türü belirlenir.
100’den fazla kanser türü bulunmaktadır. Her türün biyolojik yapısı ve tedavi şekli farklıdır. Bazı kanser türleri tedavi edilememekte, yalnızca yayılma hızı azaltılmakta ve hastanın konforu artırılabilmektedir. Aynı durum kanserin bazı evreleri için de geçerlidir. Kanserin türü, metastazik yetiyi gösteren derecesi (grade) ve evresinin (stage) belirlenmesiyle tedavi edilebilirliği, olası metastaz hızı ve tedavi yöntemleri tanımlanır.
Evrelemede öncelikle hastanın genel sağlık durumu değerlendirilerek yapılacak işlemlerdeki fayda ve risk faktörleri hesaplanır. Unutulmamalıdır ki veterinerlikte kanser tedavisinin amacı hastalığın tamamen ortadan kalkması olabileceği gibi, yalnızca kanserin hissedilen belirtilerinin kaldırılmasıyla hastanın yaşam kalitesinin sağlanması da olabilir.
